1.Bölüm: A-)2. Dünya Savaşı ve Türkiye

B-)2. Dünya Savaşı öncesi Almanya’dan Türkiye’ye gelenler. (Bilim adamları, iş ve meslek adamları ve çeşitli iş ve hizmetler için gelenler)

C-)Savaş yıllarında Türkiye’de bulunan Alman vatandaşlarına Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin zorunlu iskan (enterne) uygulaması.

2.Bölüm:A-)Çorum hakkında kısa bilgiler.

B-)2. İstanbul’da bulunan Almanların Çorum’a zorunlu iskana gönderilmesi.

C-)Çorum’da yerleşme.

D-)Çorum’da kilise için yer tahsisi.

E-)Çorumlularla birlikte geçen günler, ilişkiler, tanışma.

F-)Çorumluların hafızalarında kalan anılar.

1-)Çorum anıları (Cornelius Bischoff)

2-)Çorum ünlüğü (Traugott Fuchs)

(Traugott Fuchs’un Emniyet Müdürlüğünden aldığı (resim yapmak için) izin belgesi)

3.Bölüm: Çorum’da Almanların kaldıkları meskenlerden ve kilise olarak kullandıkları binalardan (günümüze kadar kalmış olan) fotoğraflar.

4.Bölüm: Enterne Almanlar üzerine yerel basınımızda çıkan yazı ve fotoğraflar.

Günümüze ulaşan, geçmişimizdeki bütün bilgiler yazı ile hayat bulur. Konuşulanlar unutulur ancak yazı kalıcıdır.

Yazı, düşüncelerin belli işaretlerle tesbit edilmesi diye tarif edilir. Milattan önceki çağlarda başlanmıştır yazıya. Düşünülen her şeyin önceleri elle yazılırken, çoğalması açısından sonraları seri basıma geçilmiştir.

Dünyada basım işi yüzyıllar önce yapılmışsa da yurdumuzda çeşitli nedenlerle geç başlanmıştır. Yurdumuzda olduğu gibi kentimizde de geç başlanmıştır.

Değerli yazar Abdulkadir Ozulu Çorum’da ilk matbaanın kuruluşunu araştırmış, ilk matbaacıları isim isim bulup bir belge hazırlamıştır. Abdulkadir Ozulu’nun bu uzun ve zor araştırma çalışmasını ben sizlere iki bölümde tanıtacağım:

1-)Çorum’da İlk Matbaa

2-)Çorum’un Matbaacı Amcaları

Çorum’da ilk matbaa araştırması 10 sayfalık bir çalışmadır. Bu çalışmasını Abdulkadir Ozulu 15 kaynaktan araştırarak hazırlamış olup, günümüze 15 kaynağın damıtımından bir kaynak eser daha çıkarmıştır. Abdulkadir Ozulu, Çorum’a ilk matbaanın kuruluşunu şöyle açıklar:

(...)”Çorum’da matbaa tesisi Ali Cemal (Bardakçı) Beyin Çorum mutasarrıfı olarak görev yaptığı ilk yıl içinde kurulmuştur. Matbaanın kuruluşu ile beraber Çorum’da ilk gazete de yayın hayatına konulmuştur. Gerek matbaanın, gerek bu matbaada dizilip basılan Çorum Gazetesi’nin sahibi o gündü adıyla İdare-i (Muhasebe-i) Hususi; bugünkü adıyla İl Özel İdaresi Müdürlüğü.

“Çorum Liva Matbaası” adıyla faaliyete geçen bu müessesenin başlangıç tarihini Çorum Gazetesi’nin ilk sayısının tarihi ile aynı kabul etmek mecburiyetindeyiz. Bu tarih 3 Mayıs 1921’dir. Bu tarihten öncesine ait, matbaanın satın alınışı ve nasıl Çorum’a intikal ettirildiği, kimlerin etkisi ile matbaa tesisi düşünüldüğü ve ne zaman Çorum’a getirildiğine ilişkin resmi belgelere henüz ulaşılamamıştır.

Ancak matbaa makinesinin Samsun’dan alındığı, sahibinin bir Rum matbaacı olduğu, matbaayı satan bu kişinin de Çorum’a getirildiği, bir müddet Çorum’da kalarak makinenin kullanışını Çorumlulara öğrettiği hussuundaki bilgiler Çorum’un ilk matbaa çaışanlarından ve bunların yakınlarıyla yapılan röportajlarla elde edilmiştir.

(SÜRECEK)