19 Mayıs 1919, Türk milletinin bağımsızlık yolunda attığı ilk ve en önemli adımdır.
Bu tarihte Mustafa Kemal, Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkarak Ulusal Mücadele’yi başlattı. Bu hareket, işgallere ve Osmanlı yönetiminin çaresizliğine karşı bir başkaldırıdır. Aynı zamanda, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel taşlarının döşendiği gündür.
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Osmanlı toprakları işgal edilmeye başlanmıştı. Karadeniz bölgesinde bazı karışıklıklar yaşanıyor, Türklerin Rum köylerine saldırdığı iddia ediliyordu. İtilaf Devletleri bu durumu bahane ederek bölgeyi işgal etmekle tehdit etti. Bu yüzden Osmanlı Hükümeti, bölgede inceleme yapması ve düzeni sağlaması için Mustafa Kemal’i 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a gönderdi.
Ancak Mustafa Kemal’in asıl amacı çok farklıydı: Türk halkını işgallere karşı örgütlemek ve tam bağımsızlık için mücadele başlatmaktı.
Mustafa Kemal, İstanbul’dan ayrılmadan önce görev yetkilerini aldı, arkadaşlarıyla bir karargâh kurdu ve Bandırma Vapuru ile 16 Mayıs’ta yola çıktı. Vapuru İngilizler arasa da, Mustafa Kemal, “Biz silah değil, fikir götürüyoruz.” diyerek inancını ortaya koydu. 19 Mayıs sabahı Samsun’a ulaştı.
Yola çıkmadan önce, İstanbul'daki pek çok kişi onun başarılı olamayacağını düşünüyordu. Ancak o, “İstanbul’da tutuklanmaktansa Karadeniz’de boğulmayı tercih ederim.” diyerek kararlılığını gösterdi.
Mustafa Kemal, Samsun’da halkın durumunu gözlemlediğinde, İngiliz askerlerinin ve ajanlarının baskısı altında çalışmak, kelleyi koltuğunun altına almak gibi bir şeydi. Bu nedenle 28 Mayıs’ta Havza’ya geçti. Burada halkla kucaklaştı. Halkı bilgilendirdi ve Havza’da bir Bildiri yayımlayarak işgallere karşı protesto çağrısı yaptı.
Sonrasında Amasya’ya geçerek 22 Haziran’da Amasya Genelgesini yayımladı. Bu genelgede “Milletin istiklalini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.” sözleriyle halkın mücadeleye katılması gerektiğini duyurdu. Bu belge, Ulusal Kurtuluş Mücadelesinin resmen başlangıcıdır.
Bazıları, Padişah Vahdettin’in Mustafa Kemal’i vatanı kurtarsın diye gönderdiğini iddia ediyor. Ancak bu doğru değil. Padişahın tek ereği kendi tahtını ve sarayını korumaktı. Mustafa Kemal’i geri çağırması, görevden alması ve hakkında idam kararı çıkarması da bu ereğini doğrulamaktadır.
Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı, sadece bir görev değil, bir ulusun özgürlük yürüyüşünün ilk adımıdır. Zor koşullarda halkı örgütlemiş, halkın desteğiyle örgütlenme alanını genişletmiş, bu zorlu yolculuk, sonunda Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla taçlandırılmıştır.
19 Mayıs, bugün gençliğe armağan edilen bir bayramdır. Çünkü Mustafa Kemal, bu mücadeleyi gençliğe ve geleceğe güvenerek başlatmıştır. Bu nedenle 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, hem tarihsel hem de duygusal bir anlam taşır.
Tüm ulusumuza kutlu olsun.
