Edebiyat öğretmeni Ömer Özcan’ın “Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah” adlı
kitabı en önemli kaynak kitaplarımdandır. Türk edebiyatı hiciv ve mizah örnekleriyle
doludur. Hiciv (taşlama, yergi) iğneler, mizah güldürür. Hiciv ve mizahın kökleri birdir.
“Mizah da, hiciv de güçsüzün güçlüden öç alışıdır.” der, ozan Hasan Hüseyin.
Hicvin içinde, alay, yergi, taşlama, iğneleme, mizahın içinde komiklik, şaka,
hoşgörü ve bilgelik vardır. Önceleri Tanrı’ya, Allah’a ve feleğe yöneltilen eleştiri
okları, zamanla Emirlere Sultanlara, Padişahlara, din adamlarına, zorbalara ve
siyaset adamlarına yöneltilmiştir.
1- Daha Allah ile cihan yok iken, / Biz O’nu var edip ilan eyledik,
Hakk’a layık hiçbir mekân yok iken / Hanemize aldık mihman eyledik…
Mihman= Konuk (Vahdetname-Harâbi)
2- Kızlar kirli sakal seviyor diye ortalığı El Kaide’ye çevirdiniz gençler. Yapmayın!
3 - Ben Ademden evvel çok geldim gittim,
Yağmur olup yağdım ot olup bittim,
Bülbül olup firdevs bağında öttüm, (Firdevs=Cennette bir bağ)
Bir zaman gül için har'a düş oldum…(Har=Diken) (Sıtkı Baba/Aşık Pervane)
4 - Denizleri yarattın sen kapaksız, / Suları yürüttün elsiz ayaksız,
Yerleri temelsiz, göğü dayakasız, / Durdurursun acep, iskâncı mısın ? (Azmi Baba )
5 - Bir erkeğin en lezzetli yeri başının etidir. Milyonlarca kadın yanılıyor olamaz.
6 - Bir kişinin eli darlığa düşse, / Varıp onun halini kimse sormuyor.
Sonradan da eli varlığa yetse, / Onun bildiğini alem bilmiyor… (Pir Sultan Abdal)
7- Mahsuni Şerif’im gayri gam yemem, / Ondan ötesini kimseye demem,
Ufak vucuma kefen istemem, / Varsa insanlıkla sararlar beni… (Mahsuni Şerif)
8- Büyüdüm, küçüldüm hiç fark etmedi, / Zamanla güreştim gücüm yetmedi..
Eli tutan toprak beni tutmadı, / Tenli, tensiz, dinli dinsiz benimdir… (Sefil Selimi)
9- Biraz önce 2 saattir susmayan Whatsapp grubuna, “Arkadaşlar paraya ihtiyacım var,
borç verebilecek var mı?” diye yazdım. Gruptan 15 dakikadır ses yok!
10- Filozof Rıza’yım dinsiz anlama / Dini ben öğrettim kendi babama,
Her ipte oynadım cambazım amma / Sırat köprüsünü geçemem hocam… (Rıza Tevfik Bölükbaşı)
11- Rıza Tevfik’in Sevr Anlaşmasına imza atışını Yahya Kemal hiç unutmadı, onun için
şu dörtlüğü yazdı.
12- Kızmasın kimse Rıza Tevfik’e, / Sevr’i imzalamaya gitti diye,
Çünkü idam olunan mahkumun / Çektirirler ipini çingeneye…
13- Kadınlar 3 şeye “hayır” diyemez. Ev, araba, para, ayakkabı, çanta, parfüm, yemek, çikolata, çiçek, makyaj malzemesi… Yok lan, 3 değilmiş!
14- Ömer Hayyam rubaiye can vermiş, yaşıyor,
Hikmetli sözleriyle çağları aşmış, taşıyor,
Bir ömürde bin yıl yaşamış gibi Hayyam,
Hayata hikmet katıp, felsefeyle anlatıyor… (Mehmet Özata)
15- “Dünyanın bütün kadınlarına sesleniyorum. Mutlaka evlenin. Erkekler cezasız kalmamalıdır.” (Feminist bir hatun)
16- Aşk beni zarif etti, / İnceltti zarif etti,
Ben aşkı bilmezdim / Aşk beni tarif etti… (Mevlana)
17- Ne zaman Nesimi aklıma gelse / Yüzülmüş tenine deri olurum,
Hallaç gibi çıkıp Enel-Hak dese / Aklımı şaşırıp deli olurum… (Mehmet Özata)
18 - Bizleri yarattın anladık seni / Yerlerde, göklerde aradık seni ,
Allah’ın evi gönüldür dediler / Gönüller yaparak yaşadık seni… (Mehmet Özata)
19 - Ezelden gelir ebede giderim / Bir garip yolcuyum, kime ne derim?
Zaman ötesine geçer dururum, / Aklımı başımda zor zaptederim… (Mehmet Özata)
20- Vardım ileriye döndüm geriye / Kendime rastladım varsam nereye,
Bende şaştım sarındığım deriye / Evvel, ahir, sonlu, sonsuz benimdir… (Sefil Selimi)
