Hükümet tarafından TBMM’ye sevk edilen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Teklifi” ile mükelleflere, geçmişteki uygulamalara benzer af niteliğinde çok önemli imkanlar sunuluyor. Anılan Kanun Teklifinde özetle aşağıdaki düzenlemelerin yapılması öngörülüyor.
1. Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması:
Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, belediyeler ve Sosyal Güvenlik Kurumuna olan kesinleşmiş borçlar yeniden yapılandırılıyor. Yapılandırma, mükelleflerin 30 Haziran 2016 öncesi kesinleşmiş borçları için uygulanabilecek.
Yapılandırmaya konu alacaklar; vergiler ve vergi cezaları, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı, gümrük vergileri ve idari para cezaları, sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer'i alacaklar için söz konusu.
2016 yılına ilişkin tahakkuk eden ancak ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisinin birinci taksiti de yapılandırma kapsamında bulunuyor.
Yapılandırmaya giren borçların ana paralarında herhangi bir indirime gidilmesi söz konusu değil.
Borç faizleri yerine Yİ-ÜFE (yurt içi üretici fiyatları endeksi) aylık değişim oranları esas alınarak daha düşük bir faiz alınacak. Bu şekilde hesaplanacak olan ve mükellefin isteğine bağlı olarak 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödenebilecek olan kamu borçlarının Kanunda belirtilen şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilere bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i amme alacakları ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
2. Kesinleşmemiş veya Dava Aşamasında Bulunan Amme Alacaklarında Uygulama Nasıl Olacak?
Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda; vergilerin %50'si ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, vergilerin %50'si ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezalan ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
Danıştay aşamasında bulunan davalar için ilk derece mahkeme kararının tasdik veya iptal edilmesine göre farklı oranlarda indirimlerin yapılması söz konusu.
Uyuşmazlığın temyiz aşamasındaki durumuna göre yüzde 80'lere varan oranlarda anaparadan indirim imkanı getiriliyor.
3. İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler:
Yasa tasarısının ilgili hükmü, matrah artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla başlanılmış işlemlere devam edileceği yönünde.
İnceleme ve tarhiyat işlemlerinin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin %50'si ile bunlara bağlı gecikme faizi yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın %25'inin ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla;
- Vergi aslının %50'sinin,
- Vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın %75'inin,
- Vergilere Kanunun yayımlandığı tarihe kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilecek.
4. Kasa ve Stok Affı:
a) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil), işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilecekler.
Bildirime dahil edilen kıymetler için amortisman ayrılması söz konusu değil.
b) Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açacaklar.
Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecek.
Makine, teçhizat ve demirbaşlar ise envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunacak.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedecekler.
c) Yukarıda açıklandığı şekilde beyan edilen genel orana tabi makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden %10 oranı, indirimli orana tabi diğer makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer vergisi hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek beyanname verme süresi içinde ödenecek.
Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu verginin hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi mümkün değil.
Emtia üzerinden ödenen verginin ise genel esaslara göre indirimi mümkün.
Bu kapsamda bildirilen kıymetlerin satılması halinde satış bedeli, bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olamayacak.
d) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit şirketler dahil), kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtiaların, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, aynı nev'iden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafî kâr oranını dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilecekler. Gayrisafî kâr oranının cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacak.
e) Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilecekler. Bu kapsamda beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan verginin beyanname verme süresi içinde ödenmesi şart. Beyan edilen tutarlar ile ödenen vergilerin kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmesi veya mahsuba konu edilmesi mümkün değil.