Bilindiği üzere vergi affı yasası olarak bilinen 6736 sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun" 19 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün itibariyle yürürlüğe girdi. Söz konusu Kanunla vergi yasaları ve sosyal güvenlik mevzuatı uygulamalarına ilişkin olarak mükelleflere af niteliğinde çok önemli kolaylıklar getirildi.
Mükelleflerin Kanun hükümlerinin öngördüğü bazı imkanlardan yararlanmasında, ödemeleri gereken tutarları belli bir faiz maliyetine katlanmak suretiyle taksitler halinde ödemeleri mümkün. Ancak Yasa'nın ilgili hükümleri, taksit ödemelerinin geciktirilmesi durumunda mükellefleri belirli koşullar çerçevesinde af hükümlerinden yararlandırmaya devam ediyor.
1. Süresinde Ödenmeyen Taksitlerde Uygulamanın Usul ve Esasları:
6736 sayılı Kanun'un 10. maddesinin altıncı fıkra hükmüne göre, Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisi süresinde ödenmek koşuluyla kalan taksitlerden bir takvim yılında en fazla iki taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacak ve ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının borçlunun başvuru sırasında tercih ettiği taksitlendirme süresinin son taksitini izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanun'un 51. maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılabilecek.
Dolayısıyla, Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden;
- İlk ikisinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin geç ödeme zammıyla birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar da ödenmemesi
halinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecek.
Bu durumda, Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden ilk ikisinin süresinde ve tam olarak ödenmesi Kanundan yararlanma hakkının devamı için zorunlu olduğundan, taksitli ödeme seçeneğini tercih eden borçluların Kasım/2016 ve Ocak/2017 taksitlerini süresinde ve tam olarak ödemeleri şart.
Bu hüküm, her bir madde ve alacaklı idareler açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanacak.
Bilindiği üzere bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini düzeltmek için beyanda bulunan mükelleflerin beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplamaları ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde (30 Kasım 2016 tarihine kadar) ödemeleri gerekiyor. Bu süre içerisinde verginin ödenmemesi kasa affından yararlanmayı geçersiz kılmıyor. Ancak anılan verginin vergi dairesince 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip edilmesi söz konusu.
2. İhlal Halinde Kanun Hükümlerinden Yararlanma:
Kanun kapsamına giren alacaklarda borçlular, yaptıkları ödemeler nispetinde Kanun hükümlerinden yararlandırılacak.
Örneğin mükellef madde hükmüne göre 5 taksiti süresinde ödemiş ancak son taksit için herhangi bir ödeme yapmamışsa mükellefin yaptığı ödemeler, vadesi önce gelen borçlardan başlanarak her bir dönem itibarıyla mahsup edilecek. Yapılan ödemeler belirtilen şekilde mahsup edildikten sonra alacağın tamamen tahsil edilemediği dönemlerde madde hükmü ihlal edilmiş sayılacak. Bu takdirde, kısmi ödeme olan döneme ilişkin vergiler için yapılmış ödemelere kadar madde hükmünden yararlanılabilecek.
3. Mücbir Sebep Hallerinde Kanundan Yararlanma:
Vergi Usul Kanunu'nun ilgili hükümleri çerçevesinde mücbir sebep hali ilan edilmiş ve devam eden yerlerdeki vergi dairelerinde mükellefiyet kaydı bulunan mükellefler 6736 sayılı Kanun'un sunduğu imkanlardan yararlanmak istiyorlarsa, Kanun'da öngörülen süre ve şekilde başvurarak gerekli beyan ve bildirim yükümlülüklerini yerine getirmek zorundalar. Bu durumda Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden, mücbir sebep hali süresi içerisinde ödenmesi gereken taksitlerin, mücbir sebep halinin bitim tarihini takip eden aydan başlamak üzere 6 ay içinde ödenmesi gerekiyor.