19 MAYIS 1919
19 MAYIS 1919'da Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun’a gelerek Kurtuluş Savaşı'nı başlattığı günün 105.ci yılı olan 19 Mayıs günü kutlu bir gündür.
19 Mayıs ilk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında Samsun'da kutlanmış. 24 Mayıs 1935'te Atatürk Günü adı altında resmiyet kazanmıştır. Beşiktaş'ın girişimleriyle Fenerbahçe Stadı'nda kutlanan bu ilk 19 Mayıs, Galatasaraylı ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun da katılımıyla bir spor günü haline gelmiştir. 20 Haziran 1938 tarihli kanunla "Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kutlanan bu ulusal bayramın adı 12 Eylül Darbesi'nden sonra "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olmuştur.
Anadolu'da emperyalistlerin işgallerine karşı direnişlerin başlaması üzerine 21 Nisan 1919 tarihinde İngiliz yüksek komiseri Amiral Calthorpe, Saray Hükümeti'ne bir nota verdi. İngilizlerin istekleri üzerine Saray Hükümeti, Samsun'a bir "umumi müfettiş" göndermeye karar verdi.
6 MAYIS 1919 tarihli talimatname ile Mustafa Kemal Paşa, Saray Hükümetinin kararı ve Padişah'ın onayı ile 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirildi.
Talimatnameye göre Atatürk'ün görevleri ve yetkileri şunlardı:
1-Bölgede asayişin sağlanması.
2-Silah ve cephanelerin toplanması.
3-Şuraların kapatılması.
4- 3. ve 15. kolorduların müfettişlik emrine verilmesi.
5- Mustafa Kemal'in, Müfettişlik bölgesi Trabzon, Erzurum, Sivas, Van, Erzincan ve Canik (Samsun) illerine gereken emirleri verebilmesi.
Atatürk Anadolu'ya geçip de sarayın verdiği görevin tam tersine, orduları dağıtmak yerine halkı direnişe çağırınca, silahları toplamak yerine halka silah dağıtınca, şuraları kapatmak yerine yeni şuralar, kongreler toplayıp direnişi körükleyince İngilizler, Saray Hükümeti'nden Atatürk'ü geri çağırmasını istediler. 8 Haziran 1919'da Harbiye Nezareti Atatürk'ü geri çağırdı. 18 Haziran 1919'da Dahiliye Nezareti, Müdafaai Hukuk Cemiyetleri kurulmasını ve telgrafların çekilmesini yasakladı. “Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” diyen Amasya genelgesinin yayınlanmasından bir gün sonra 23 Haziran 1919'da Dahiliye Nezareti Atatürk'ün azledilmesine karar verdi. 26 Haziran 1919'da Dahiliye Nezareti milli ordu kurmayı yasakladı. 5 Temmuz 1919'da Harbiye Nezareti Atatürk'ü "padişah adına" geri çağırdı. 8 Temmuz 1919'da Saray Hükümeti, Atatürk'ü "Ordu müfettişliği" görevinden aldı. Bunun üzerine Atatürk, bizzat Padişah Vahdettin'e askerlikten istifa ettiğini bildirdi.
Atatürk'ü geniş yetkilerle Anadolu'ya gönderenler, yirmi gün sonra, 8 Haziran 1919'da geri çağırdılar. İki ay olmadan 8 Temmuz 1919'da görevden aldılar. 10 Nisan 1920'de Atatürk'ün "katlı vaciptir" diyen ihanet fetvası yayınlandı. 18 Nisan 1920'de Kuvayı Milliye'yi yok etmek için İngilizlerin para ve silah desteği ile Kuvayı İnzibatiye adıyla bir ordu kuruldu. 11 Mayıs 1920'de Atatürk'ün ve silah arkadaşlarının idam fermanı yayınlandı.
Bundan sonra Atatürk ve arkadaşları boyunlarında Padişah'ın idam fermanı olarak milli mücadeleye devam ettiler. Bütün imkânsızlıkları ve zorlukları, vatan ve millet aşkı ile yendiler. Türk milletinin yeniden doğuş günü olan bu mutlu günde, milletçe onları rahmet, minnet ve saygı ile yad ediyoruz.
19 Mayıs 2024
