TGRT Haber Ekonomi Müdürü Celal Toprak, “Çorum bugünlerde revaçta bir kentimiz. Bir düğün ile Türkiye’nin gündemine girdiler. Çorum’u da öne çıkarmış oldular.” dedi. M.Ali Doğan ise “Ben Çorumluyum. Evet Ahmet Ahlatcı bey gerçekten gurur duyduğumuz bir hemşehrimiz. Ahlatcı Holding gerçekten tüm yatırımlarını Anadolu’ya ve Çorum’a yapıyor. Ben de o düğündeydim. Gerçekten Çorum milliyetçisi. Gerçekten çok seviyoruz. Daha çok yatırım yapsın istiyoruz. Biz de yapacağız, çünkü ülkemizi seviyoruz.” karşılığını verdi.
TGRT Haber Ekonomi Müdürü Celal Toprak, “İş Dünyası” programına Jeotermal Enerji Vakfı Başkanı, hemşehrimiz Mehmet Ali Doğan’ı canlı yayın konuğu olarak aldı. Celal Toprak ile M.Ali Doğan’ın söyleşisi şöyle gelişti:
CELAL TOPRAK
Bugünlerde enerji çok konuştuğumuz bir konu. Her zaman enerji ülkelerin gündeminde olan, ekonominin olmazsa olmazı sayılan sektörlerden ya da konulardan biri. Biraz enerji konuşacağız ama enerjinin farklı bir boyutunu, çok az konuşulan belki de bugüne kadar pek önem verilmeyen jeotermal konusunu konuşacağız.
Türkiye bu konudaki zenginliği noktasında üst sayılabilecek seviyelerde olan bir ülke diye düşünüyorum.
Sayın Başkan’a sormayı istiyorum. Öyle düşünebilir miyiz? Türkiye jeotermal enerji konusunda iyi durumda olan ülkelerden biri olabilir mi?
MEHMET ALİ DOĞAN
Teşekkür ederim, bu önemli konuyu ülke gündemine getirdiğiniz için. Bu vesile ile ülkemizin değişik bölgelerinde çıkan yangınlar nedeniyle şehit olan orman şehitlerine rahmet, ailelerine başsağlığı diliyorum. İnşaallah bir daha bu şekilde orman yangınlarımızın olmamasını diliyorum.
Evet, ülkelerin gelişmişlik düzeyi tükettikleri enerji ile doğru orantılıdır. Enerji politikaları oluşturulurken enerji arz ve güvenliği çok da önem arzetmektedir. Ülkenin enerji kaynaklarına bakıldığında milli kaynakların başında gelen de jeotermal enerjidir. Jeotermal enerji potansiyelimiz 40 bin megawatttır. Bu seviye ile dünyada üçüncü, Avrupa’da ise birinci sıradayız. Ama bu kaynakları yeteri kadar kullanabiliyor muyuz. 2005 yılında çıkan Yenilenebilir Enerji Kanunu sayesinde artık ülkemiz bugün jeotermal enerji kaynaklarımız yeteri kadar kullanılmaya başlandı.
Şöyle ki 2005 yılından önceki elektrik enerjisi üretimi sadece 10 megawat civarındayken şu anda 1710 megawat seviyesine ulaştı. Bu potansiyel ile biz 4’ncü sıradayız,. Bu çok önemli bir rakam. Yine jeotermali entegre kullanma şansımız var. Diyelim ki 200 derece bir jeotermal enerjimiz var. Bunda 120 derece ile elektrik enerjisi üretebiliyor, 70-80 derece ile sera ısıtması yapabiliyorsunuz. 80 derecelik akışkanla kültür balıkçılığı yaptıktan sonra aynı kaynaktan termal sağlık turizmi yapma olanağı var.
Türkiye bunu entegre olarak kullanıyor ve orada da doğru bir noktadayız.
CELAL TOPRAK
Burada da suistimallere asla izin vermemek lazım. Bildiğim kadarı ile Jeotermal en çevreci enerjilerden biri, ama doğru kullanırsanız. Yanlışlık yaparsanız, her yanlışlıkta olduğu gibi size olumsuzlukları da olabiliyor. Aldığınız suyu doğru bir şekilde geri iade etmek başta olmak üzere başka unsurlar da var herhalde. Bu konuda da sizden bir iki cümle almak isterim.
MEHMET ALİ DOĞAN
Kesinlikle jeotermal enerji çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Örneğin sera gazı kirliliği etkinliğine bakıldığında, kömürde kirlilik yüzde 80, petrolde % 100, doğalgazda bile yüzde 52 karbondioksit salınımı varken jeotermal enerjide 0.3 ölçeğinde. Jeotermal çevre dostu bir enerji kaynağıdır.
Yine mineral, bor ve arsenik açısından baktığımız zaman jeotermal akışı enjeksiyon yöntemiyle mağmaya geri vermeniz halinde hidrotermal dengeyi sağlayarak çevreye asla bir zararı olmaz. Ama teknik olarak bu yatırımdan kaçan yatırımcılar, o zaman çevreye tehdit oluşturan bir yatırım haline getiriyorlar. Aslında doğru ve tekniğine uygun kullanıldığında jeotermal enerjimiz çevre dostu enerji kaynağımız asla bir tehdit oluşturmuyor.
CELAL TOPRAK
Şimdi jeotermal enerjide siz sadece enerji kullanma noktasında değilsiniz. Onun farklı bir özelliğini de keşfeden iş insanlarından birisiniz. Jeotermal ya da termal turizm diyelim. O da Türkiye açısından önemli alanlardan biri. Bizim grubun da yatırımları olduğunu biliyorum. Ama siz de önemli yatırımcılardan birisiniz.
Türkiye termal turizmde gelmesi gerektiği noktada mı? Yeterli seviyede miyiz?. Ne durumdayız? Elinizi taşın altına koymuş bir insan olarak yatırımcılara ne öneriyorsunuz? Vakti zamanında size de bu konuda öneride bulundular. Bunları öğrenmek isterim.
MEHMET ALİ DOĞAN
Benim başkanı olduğum Doğan Jeotermal Şirketler Grubu 3 bin çalışanımızla 65’e yakın mühendisimiz ve 35 yıldır Türkiye’deki Jeotermal kaynaklarımızı ülkemiz ekonomisine kazandırmak için yoğun çalışmalar yapıyor. Eksiksiz her jeotermal projede mühendislik emeğimiz var. Ancak termal sağlık turizminde de yaptığımız teknik çalışmalar neticesinde Türkiye’de yanlış bir uygulamayı keşfettik.
Şöyle ki termal sağlık turizmi denince genelde yaşlı insanların gittiği yerler olarak tanımlanıyor. Oysa termal sular sağlık açısından oldukça önemli. Zira insanoğlu yeryüzünde var olduğu günden günümüze kadar ilk defa şifayı termal sularda bulmuş, bitki ve ilaçlar daha sonra çıkmıştır. Zira ilaçların yararı kadar zararları da var.
Türkiye’de yapılan yanlışlara bakarsak. Örneğin ülkemizdeki termal sağlık potansiyele baktığımız zaman Avrupa ve ABD ile mukayese edildiğinde yok denecek kadardı. Çünkü Türkiye’de termallerde konsept eksikliği vardı. Herkes aynı havuza girince hasta olanlar iyileşmiyor. İyi olanlar da hasta oluyor. Biz Avrupa’da örneklerinden yola çıkarak geleneksel termal ile medikal tıpı birleştirerek bundan 20 sene önce uygulama açısından yatırım kararı aldık. Nitekim o dönemde Enver Ören’in de desteğini ve görüşlerini almıştık. Türkiye’de termal ile sağlığı birleştiren tatil konsepti ile bir marka oluşturduk. Hattuşa Termal Clup. Bugün Türkiye’de 6-7 otelimiz var. Denizi, plajları, oyun alanları ile dede ile torunun müştereken tatil yapacağı bir konsept oluşturduk. Termal tesise geldiğinizde hekim nezaretinde bilimsel olarak hazırlanan chek-up sonucuna göre yönlendirilen bir tatil sunuyoruz. Bu çok önemli idi. Biz Türkiye’de bunda öncülük yaptık. O tarihe kadar eksik yapanlar vardı. Yeni çıkan kanunlardan sonra eksik yapanlar oyun dışı kaldı. Hattuşa veya İhlas grubu gibi işini iyi yapanlar bu sektörde ivme kazanarak bu sektörü büyütmeye devam ediyor.
Çünkü termal sağlık turizmini kıyı turizminden ayıran temel faktör şudur: Kıyı otellerinde turizm 6-7 aydır. 6-7 ay sonra çalışan da işinden ayrılıyor. İşveren de.
CELAL TOPRAK
Onun için oteller de şimdi kıyı turizmini kış turizmi ile birleştirmeye yöneliyorlar.
MEHMET ALİ DOĞAN
Ama tabi kıyıdan kayak merkezine gitmek lokasyonları uygun olmayabiliyor. Ama termal turizmde 12 ay insanların geldiği bir konsept oluşturulabiliyor. Böyle bir tatil köyü yapmanız halinde. 12 ay turizm, istihdam olanağı var. Termal sağlık turizmi müşterisi genelde 40 yaşını aşmış, gerekli birikimini sağlamış bir kitle. Yapılan istatistiklere bakıldığında kıyı otellerinden 5 kişinin harcadığı parayı termalde 1 kişi harcıyor ki, gelir düzeyi olan insanlar sağlığı için para ayırarak termal sağlığa geliyorlar.
CELAL TOPRAK
Avrupa bu konuda iyi bir müşteri diye biliyorum. Böyle de bir fırsat var aslında. Koca bir kıta, çok iyi bir müşteri. Öyle de bir fırsat var burada.
MEHMET ALİ DOĞAN
Doğru, aslında Avrupa’nın yaşlı nüfusu bizim için avantaj. Örneğin bizim için üçüncü yaş turizminde Yunanistan 10 milyon, İspanya 30 milyon turist çekerken. Türkiye 3 milyon turist çekiyor. Bunlar içinde gurbetçi dediğimiz kesim de var.
Burada bir atak yapılması lazım. Bununla ilgili Turizm Bakanlığı gerekli çalışmaları yapıyor. Ama önemli olan şu. Biz yatırımcıların onların talebine uygun yatırımlar yapmamız lazım, İşte Hattuşa Termal Clup olarak biz bir konsept oluşturduk. Özellikle Avrupalının talep ettiği istediği bir konsept oluşturduk. Balkanlar, Kuzey Makedonya, Bükreş, Kosova’dan bizim Kaz Dağları Tesisimize 6-7 saatlik bir yolculuk ile karayolu ile gelebiliyorlar. Bunu artırmamız gerekiyor. Türkiye’nin her bölgesinde termal kaynaklarımız var. Buralarda termal ve sağlığın buluştuğu yatırımlar yapma olanağı var.
CELAL TOPRAK
Biraz da bu işin tanıtımını yapmak lazım. Örneğin geçtiğimiz günlerde Samsun’da idik. Havzalı işadamları derneği var. Bu konuda iyi kentlerden biri. Orada müthiş bir tanıtım kampanyası başlatacaklar. Siz de Çorumlusunuz.
MEHMET ALİ DOĞAN
Benim zaten Havza’da da yatırımım var. Çünkü 25 Mayıs 1919’da Atatürk gelip orada şifa bulmuş. O nedenle o bölgede yatırım yapma fırsatı da bize verildi. Bundan 1 ay önce Sağlık Turizmi çalıştayı vardı. Havza tesisimiz o bölgeye yatırım ve sağlık turizmi açısından değer katacak bir yatırımdır. Havza sağlık turizmi merkezlerinden bir tanesidir.
CELAL TOPRAK
Önümüzdeki günlerde Havza’da yabancı yatırım noktasında da önemli gelişmeler olacak diye duyuyoruz. En önemli müşteriniz Çinliler olabilir. Çinliler büyük bir ortak yatırıma giriyor.
Türkiye’nin bazı yerleri öne çıkıyor ama ülkenin her yerinde termale ilişkin gelişmeler bulunabilir.
MEHMET ALİ DOĞAN
Celal bey Türkiye’de aslında 380 tane jeotermal kaynağımız var. Aslında jeotermal kaynaklar kaynaklarından çıkarlar. Türkiye’nin depremselliği jeotermal açısından bir avantaj. Deprem külfet, jeotermal ise nimeti olarak değerlendirebiliriz. Her bölgede jeotermal kaynaklarımız var. Ancak yüksek dereceli kaynaklar, biraz daha Ege bölgesinde yoğunlaşmış, orta dereceliler ise daha çok İç Anadolu ve Doğu bölgesinde yoğunlaşmış durumda. Ama yatırım açısından ülkenin her bölgesinde termal sağlık turizmini yaygınlaştırmak mümkün. Zira kıyıdaki turizmi Anadolu’ya yaymak için termal turizm bir fırsattır.
CELAL TOPRAK
Anadolu’nun kalkınması için de önemli bir katkı sağlayabliir. Yurtdışında da yatırım düşünüyor musunuz?
MEHMET ALİ DOĞAN
Biz termal turizm yanında sanayici yönümüz de var. Boru fabrikalarımız var. Romanya Bükreş’te ve Ankara’da…Onun dışında turizmde de yatırım fırsatlarını takip ediyoruz.
Şu bilgiyi paylaşmak istiyorum. Türkiye’de termal otellerde doluluk oranları düşük. Biz bu doluluk oranlarını daha yükseğe çıkarmak için bir çalışma yaptık. Hukukta adı devre tatil olan fakat bizim de Hattuşa Tatil Club adını verdiğimiz bir konsept geliştirdik,
İkinci Dünya Savaşı’nda ekonomisi darmadağın olan Avrupalılar devre tatil işini icat etmişler. Bugün ABD’de İngiltere tüm dünyada 90 ülkede 5 milyon kişi devre tatil üyesi. Biz Türkiye’de devre tatil işini biraz revize ettik, sağlık ve tatili birleştirdik. Çocukların ve dedelerle vakit geçireceği imkanlarla tesislerimizi donatarak her yaştan insanın beraber tatil yapabileceği tesisler oluşturduk. Bu tesislerimizde yıllık doluluk oranımız yüzde 70’in üzerinde.
Devre mülk ile termal arasında bir uçurum var doluluk oranlarında. Sadece otel olsaydı yüzde 5-10’u geçmeyecekti. Devre tatili otel, sağlık ve bütün aktiviteleri birleştirdiğimiz zaman yüzde 80’lere ulaştık. Bununla ilgili hukuki düzenleme yapılmadan oluşturulan devre tatiller sektörün imajını aşağı çekmektedir.
Özellikle Sanayi ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı iken görüşmemizde dernek kurmamızı istedi. Derneği kurarak tekrar gittik. Onun talimatı ile iki çalıştay yapıldı. Hukuki düzenleme yapıldı. Çıkan yasalar neticesinde de işini kötü yapanlar oyun dışı kaldı, iyi yapanlar bizim gibi bu işte ilerlemeye devam ediyorlar.
Burada sıkıntı şu. İşini kötü yapanlardan ayrılanlar şu an Türkiye’de dolandırıcılık yapıyorlar. Şu an Türkiye’nin başında dolandırıcılık çeteleri oluşmuş durumda. Buralardan ayrılanlar kendileri insanımızı dolandırıyorlar. Firmaları kötülüyorlar, Avukatlık ofisleri ile çalışıyorlar. Emlak ofisleri üzerinden tüketiciyi dolandırıyorlar. Biz tüm üyelere her ay SMS atıyoruz. Sakın sizleri hukuk bürosu, emlak ofisi veya dernek adına arayanlara kanmayın.
Ne yazık ki bazi üyeler okumuyor ve onların tuzağına düşüyorlar. Tüketici davranışları enteresan. Biz İstanbul, İzmir ve Ankara’da bazı avukatları şikayet ettik, ceza aldılar.
CELAL TOPRAK
Devremülk alacaksanız şuna dikkat edin diyeceğiniz bir cümle var mı?
MEHMET ALİ DOĞAN
Devremülk tatili alacaklar firmanın hikayesine baksınlar. Marka değerine baksınlar. Tesisin bitmesi lazım. İnşaat halinde olan yerden satmak zaten yasak. Tüketici kanununa göre. Bizim bütün tesislerimizde tüm üyelerimiz yıllık aidatlarını yatırmak kaydıyla tüm tesislerden istediği zaman yararlanabilir.
CELAL TOPRAK
Anladığım kadarıyla bununla ilgili daha çok çalışılması ve kamuoyunun bilgilendirilmesi noktasında sizin anlatmanız gerekiyor.
Bu arada Çorum’da yatırım olacak mı? Çorum bugünlerde revaçta bir kentimiz. Bir düğün ile Türkiye’nin gündemine girdiler. Çorum’u da öne çıkarmış oldular.
MEHMET ALİ DOĞAN
Çorum’da hayır işlerimiz var. Ben Çorumluyum. Evet Ahmet Ahlatcı bey gerçekten gurur duyduğumuz bir hemşehrimiz. Ahlatcı Holding gerçekten tüm yatırımlarını Anadolu’ya ve Çorum’a yapıyor. Ben de o düğündeydim. Gerçekten Çorum milliyetçisi. Gerçekten çok seviyoruz. Daha çok yatırım yapsın istiyoruz. Biz de yapacağız. Ülkemizi seviyoruz her bölgede yatırım yapıyoruz, Kazandığımız her kuruşumuzu da yatırıma dönüştürmeye devam ediyoruz.
Bizim en önemli özelliğimiz yatırım ve misafir memnuniyeti. Bizim müşteri memnuniyetimiz yüzde 98’in üzerinde. En kıdemsiz personelimiz 10 yıllıktır. Üniversitelerle işbirliği halinde onları sürekli eğitime alıyoruz. Tüm tesislerde yangın sistemlerini de güçlendirdik. Tüm tesislerimizi yeniledik. Dijitalleşme ve kurumsallaşma adına müthiş yatırımlar yaptık bu yıl.
CELAL TOPRAK
Anladığım kadarıyla burada termal turizme Türkiye yatırım yapmalıdır. Çünkü Türkiye termal turizm ile 12 ay sürecek çok önemli bir sektör, Devremülk alırken çok çok dikkat edin. Mutlaka bitmiş devre mülklere girin. Gerekirse derneğimiz ile irtibata geçin. Ayrıca Çorum’a yatırıma devam diyorsunuz.
Devremülk demek tapulu mülk almak demek. Kat mülkiyeti kanununa göre yıllık aidat ödeme zorunluluğu var. Bu konuda sadece şirketin telefonlarına ulaşsınlar.
