AHLAK (2)
İslam ahlakının kaynağı dindir, İslamdır, imandır, iyiliklerdir, güzelliklerdir, her türlü fenalığı terktir.
Örnek alacağımız birinci önder ve rehber Hz. Muhammed SAV.dir. Çünkü ulu Allah, Kelam suresi 4. ayette, “Ey Muhammed SAV. şüphesiz ki sen en üstün bir ahlak üzeresin. Eğer kaba ve katı yürekli, acımasız olsaydın elbette ki onlar senin etrafından dağılırlardı.” (Ali İmran 159. “Sizin en güzeliniz ahlakı en güzel olanınızdır” Kıyamet gününde bana en yakın olanınız ahlaken bana benzeyeninizdir. Yani yüksek ahlaka sahip olanlarınızdır.”
R.SAV. güzel ve çirkin iyi ve kötü ahlakın kısımlarına geçmeden ahlak üzerine söylenmiş bazı atasözleri ve deyimleri sunmak isterim:
-Ahlak, huy, ruhun canın ucundadır. Ruh ile çıkar.
-Beden güzelliği ömür uzadıkça çirkinleşir. Huy, ahlak güzelliği ise insan yaşlandıkça olgunlaşır, daha da çoğalır.
-Asalet güzel ahlak üzerine kurulur. (Eflatun)
-Ahlakı güzel olana her meclis açık, ahlakı kötü olana her taraf zindan. (La Edri – bilinmeyen kişi)
-Ahlak iledir kemali adem, ahlak iledir zevali alem. (La Edri)
-İnsanın yaptığı işler ne kadar yararlı olsa da, ahlakı güzel değilse yararları ona şeref olmaz.
-Beden, yüz-göz güzelliği fani, huy güzelliği baki, ebedidir.
-Yüz güzelliği göz alır, huy güzelliği öz alır.
-Güzele doyulur da, ahlak güzelliğine doyulmaz.
-Ahlakı güzel olan her yaşta güzeldir. Bedeni güzel ise genç yaşta güzeldir.
-Milletler yoksulluktan değil ahlaksızlıktan batarlar.
-Milli ahlak milli güçtür. (M.Akif Ersoy)
-Ahlakın olmadığı yerde kanun hiçbir şey yapamaz. (Napolyon)
-İlmen, fennen ve deneysel olarak kanıtlanmıştır; Ahlakın kaynağı dindir. En ahlaklı insanlar dindar olanlardır.
-Tedbir gibi akıl, güzel ahlak gibi asalet olmaz. (Hz.Muhammed A.S.)
-İslam bir ahlak ve hürriyet dinidir. Çünkü ahlak sınırsız hürriyetin sınırıdır.
-Edep, ahlakın en doruğudur. Çünkü edebi olmayan ilmin irfanı olmayan fennin getirdiği faydayı edepsizlik yok eder.
Onun için;
“Girdim ilim meclisine eyledim kıldım talep,
İlim (bilgi, kültür, sanat) hepsi taa geride illa edep, illa edip.
Bütün saygı, sevgi, hoşgörü, barış, af ve bağışlamaların anası edeptir. Edep ise ahlakın en yüce noktasıdır.
1-İnsana saygı:
Bilindiği gibi ahlaki umdeler, kurallar iki bölümde incelenir.
A-Hüsnü Ahlak: Güzel ahlak, iyi huylar.
B-Sui Ahlak: Kötü ahlak, kötü huylar.
İyi ahlak bireyi olgunlaştırır, yüceltir, saygınlaştırır. Dünya ve ahiret mutluluğu sağlar. Kötü huylar ise, insanı küçültür, sevimsiz hale getirir. Kuralların ve ahlakın nazarında değersiz kılar. İyi huylu olmanın birinci maddesi kişinin insana olduğunun, bütün insanların da aynı değerde olduğunun bilincinde olarak hemcinslerine karşı ayırımsız saygı duyulması, bütün hak ve hukuklarına en ufak bir zarar vermeden yaşamasıdır. Çünkü insan eski tabirle eşrefi mahluktur. Yani yaratılmışların en şereflisidir. Gayri ahlaki haller onun şerefini ve izzetini küçültür ve hatta yok eder. Bireyi ve toplumu, hatta toplumları esfeci safilin, yani aşağıların aşağısına düşürür. İşte kişiler insanın değerini korumak için önce kendisinin insan olduğunun bilincinde olacak, insanları hiçbir ayırıma tabi tutmayacak, sencilik, bencilik, sizdencilik, bizdencilik nedeni ile kimse kimseyi irdelemeyecek, ötelemeyecek. Yunus’un ifadesi ile “Pazar kurduk götürü, elif okuduk ötürü, yaratılanı sevelim yaratandan ötürü.” Yaratılanları, bütün mahlukatı yüce Allah’ın kutsal birer varlığı olarak onun hürmetine Allah için sevelim demektir.
(SÜRECEK)
