VERGİ YARGISI İLE İDARİ YARGIDA İSTİNAF MAHKEMELERİ KURULDU

İstinaf kavramı Arapça kökenli bir kelime olup Türk Dil Kurumu Sözlüğünde, mahkemenin verdiği kararı kabul etmeyerek bir üst mahkemeye götürme olarak tanımlanmıştır.
1. Bölge İdare Mahkemeleri "İstinaf Mercii"ne Dönüştürülmüştür
6545 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca mükellefler, ilk derece mahkemesi olan vergi mahkemesi veya idare mahkemesinde açmış oldukları davalara ilişkin kararlara karşı yalnızca “istinaf yoluna” başvurabileceklerdir.
6545 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile 2576 sayılı Kanun'a eklenen geçici 20. madde ile Adalet Bakanlığı'nın Kanun’un yürürlüğe girdiği 28.06.2014 tarihinden itibaren üç ay içinde, yani 28.09.2014 tarihine kadar 6545 sayılı Kanunla öngörülen bölge idare mahkemelerini kuracağı hükme bağlanmıştır. Bölge idare mahkemelerinin kuruluşları, yargı çevreleri ve tüm yurtta göreve başlayacakları tarih, Resmî Gazete’de ilan edilecektir.
2. Mükelleflerin İstinaf Yoluna Başvurma Usul ve Esasları
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesi başlığıyla birlikte değiştirilmiştir.
Anılan değişiklik ile istinaf yoluna başvurmada usul ve esaslar ana hatları ile şu şekilde olacaktır:
a) İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilecektir. Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamayacaktır.
b) Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir.
c) Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu halde bölge idare mahkemesi işin esasına girerek karar oluşturur.
c) Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu şekilde verdiği kararlar kesindir.
e) İstinaf başvurusuna konu edilen kararı veren ya da karara katılan hâkim, aynı davanın istinaf yoluyla bölge idare mahkemesince incelenmesinde bulunamaz.
6545 sayılı Kanun’la Danıştay’da temyiz davası açılmasına ilişkin düzenlemelerde de önemli değişiklikler yapılmıştır. Buna göre:
a) Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, Danıştay’da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir:
a) Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları.
b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar…
Görüleceği üzere 6545 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle vergi ve idari yargılama sürecinde yargılama düzeni;
a) ilk derece mahkemesi (vergi ve idare mahkemelerinde),
b) İstinaf yolu (Bölge İdare Mahkemelerinde)
c) Temyiz incelemesi (Danıştay'da)
olmak üzere üçlü bir yapıya kavuşturulmuştur.
Yapılan yasal düzenlemeler çerçevesinde;
1. Konusu 5.000 Türk Lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında vergi mahkemeleri ile idare mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna veya temyize başvurulamayacaktır.
2. Konusu 5.000 Türk Lirasını geçmekle birlikte 100.000 Türk Lirası’nı geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar ilgili olarak vergi mahkemeleri veya idare mahkemelerince verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine istinaf yolu ile başvurulabilecektir. Bu kapsamda istinaf mercii olarak bölge idare mahkemelerinin vereceği kararlar kesin kararlar mahiyetinde olup Danıştay'a temyize gidilemeyecektir.
3. Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan ve vergi mahkemeleri ile idare mahkemelerince verilen kararlara karşı bölge idare mahkemesine istinaf yoluna başvurulabilecek olup, istinaf mercii olarak bölge idare mahkemesinin vermiş olacağı kararlar aleyhine ise ayrıca Danıştay’a temyiz incelemesi için başvuruda bulunulabilecektir.
Öte yandan 6545 sayılı Kanun'la İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda yapılan değişiklik neticesinde taraflar artık "kararın düzeltilmesi" talebinde de bulunamayacaklardır.