7162 sayılı Kanunun 2. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu'nun tazminat ve yardımlarda gelir vergisi istisnasını düzenleyen 25. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirildi:
“Ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlar ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ve 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre ödenen işe başlatmama tazminatı;”
Yapılan değişiklik ile hizmet erbabına ölüm, engellilik ve hastalık gibi durumlarda ödenen tazminat ve yardımlarda uygulanan gelir vergisi istisnası aynen korunurken, gelir vergisinden istisna edilen işsizlik nedeniyle verilen tazminatlar ile işe başlatmama tazminatlarının hangi tazminatlar olduğuna açıklık getirildi.
Son yasal düzenleme sonucunda hizmet erbabına;
a) Ölüm, engellilik ve hastalık gibi durumlarda ödenen tazminat ve yardımlar,
b) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği,
c) 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21. maddesine göre ödenen işe başlatmama tazminatları,
gelir vergisinden istisnadır.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca sigortalı işsizlere Kanunda belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için yine Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan işsizlik ödeneği ödemeleri ile 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21. maddesine göre, işverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işçinin başvurusu üzerine işverenin bir ay içinde işe başlatmadığı durumda, işçiye, en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında ödenen tazminatlar da gelir vergisinden istisna edilmiş durumda.
Karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlarda ise kıdem tazminatları için ilgili Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarları aşan ilave ödemeler gelir vergisine tabi bulunuyor.
Vergi istisnası uygulamasında kıdem tazminatının yıllık tavanı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi en yüksek Devlet memuruna Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emekli ikramiyesini bağlanmış durumda. Bu tutar 1.1.2019 tarihinden itibaren 6.017,60.-TL olarak ilan edilmiş durumda (istisna tutarı 01.01.2018-30.06.2018 dönemi için 5.001,76.-TL; 01.07.2018-31.12.2018 dönemi için ise 5.434,42.-TL'dir).
Kıdem tazminatları sgk primine tabi olmayan ödemelerdendir. Dolayısıyla hizmet erbabına ödenecek kıdem tazminatları üzerinden herhangi bir sgk primi ödenmesi söz konusu değildir. Ancak Damga Vergisi Kanunu uyarınca kıdem tazminatı üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi hesaplanması gerekmektedir.
İş Kanunu kapsamında ödenen ihbar tazminatları ise gelir vergisi kesintisine tabi bulunmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu'nda ihbar tazminatlarına ilişkin olarak herhangi bir vergi istisnası öngörülmemiştir. İhbar tazminatı da aynen kıdem tazminatında olduğu gibi sgk primine tabi olmayan ödemelerdendir. Ancak yapılacak ödeme üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi hesaplanması gerekmektedir.
27/3/2018 Tarihinden Önce Karşılıklı Sonlandırma Sözleşmesi veya İkale Sözleşmesi
Kapsamında Ödenen Ek Tazminatlar Üzerinden Kesilen Gelir Vergisinin İadesi:
Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 89. madde hükmü uyarınca; 27/3/2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları, bonus ödemesi, hizmet ödülü, prim ve ek ödeme gibi çeşitli adlar altında ödenen ek tazminatlar üzerinden kesilen gelir vergisi, hizmet erbabının düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine (işverenin muhtasar beyanname yönünden mükellefi olduğu vergi dairesine) başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla iade edilecek.
Bu madde hükümlerinden yararlanmak üzere vazgeçilen davalarla ilgili olarak yargılama giderleri ve vekalet ücretine hükmedilmeyecek.
Hakkında kesinleşmiş yargı kararı bulunan iade talepleriyle ilgili olarak bu madde hükmü uygulanmayacak.
İade işleminin yapılabilmesi için iade talebi dilekçesi ile birlikte, kesintiyi yapmakla sorumlu olan işverenden temin edilen, ikale sözleşmesi örneği, söz konusu sözleşmeye istinaden yapılan ödemelere ilişkin kesinti tutarlarını gösterir belge (ücret bordrosu vb.) ve ilgili vergi dairesince gerekli görülen diğer belge ve bilgilerin ibrazı zorunlu.
İade talebinde bulunabilecek hizmet erbabı dilekçelerini, elden veya posta yoluyla ilgili vergi dairesine verebileceği gibi İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda da verebilecek.
İşverenler, iade işleminin yapılabilmesi için, hizmet erbabı, vekilleri veya ilgili vergi dairesince istenilen bilgi ve belgeleri, ivedi bir şekilde temin ve ibraz etmekle yükümlüler.
İade taleplerinde düzeltme zamanaşımı süresi dolduktan sonra yapılan başvurular üzerine red ve iade yapılması söz konusu değil. Yeni başvurularda 1/1/2014 tarihinden önceki dönemler zamanaşımına uğradığından, bu dönemlere ilişkin başvurular kabul edilmeyecek. Düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde yapılmış olması şartıyla, maddenin yürürlüğe girdiği 30/1/2019 tarihinden önce yapılan ve düzeltme veya şikayet aşamasında bulunan düzeltme talepleri üzerine de gerekli red ve iade işlemleri yapılacak.
Karşılıklı sonlandırma sözleşmesi ve ikale sözleşmesinde yer verilen veya bu sözleşmeler kapsamında yapılan ödemelerin dahil edildiği ilgili ayın ücret bordrosunda yer alan ve ek tazminat niteliğinde olmayan ihbar tazminatı, normal ücret, mesai ücreti, resmi tatil ücreti, yıllık izin ücreti, yol ücreti, yemek ücreti, sigorta ödemeleri, sosyal yardımlar, geçmiş veya mevcut dönemdeki çalışmalar karşılığı yapılan hizmet primi ve ikramiye ödemeleri ile ücret kapsamında olan benzeri ödemelerden kesilen gelir vergisinin iade edilmesi ise söz konusu değil.
27.03.2018 tarihinden sonra yapılacak ödemelerde ise hizmet erbabının çalıştığı süre dikkate alınarak hesaplanan en yüksek Devlet memuruna ödenen azami emekli ikramiyesini aşmayan kısım gelir vergisinden istisna edilecek. İstisna tutarı üzerine çıkan ödemeler ise gelir vergisi kesintisine tabi. Dolayısıyla, 27.03.2018 tarihinden sonra hizmet erbabına ödenen ve istisna limitini aşan ek tazminat ödenmelerinden kesilen vergilerin iadesi mümkün değil.