Havaların ısınmasıyla birlikte, yaz aylarında fazlasıyla ihtiyaç duyduğumuz en önemli şey su içmek...
Su, organizmanın birinci ve en önemli yapı taşıdır ve yaş ilerledikçe vücut ağırlığının %75’ni oluşturur. Vücutta gereken suyun bulundurulması sporcular ve insanlar için en önemli bakış açısıdır. Çünkü vücuttaki bütün kimyasal olaylar sulu ortamlarda oluşur. Daha da önemlisi vücudun ısısal düzeni, hidrasyon durumuna bağlıdır. Yani sen bir su hücresisin! Beden ısısı aşırı yükselince performans düşer, beden ısısı yükselmeye devam ederse sıcak bitkinliği ve sıcak çarpması gözlenir. Bu semptomlar; kızarma, kramplar, baş ağrısı, taşikardi, senkop yani bayılma ortaya çıkar. Sıcak çarpması akut olarak tehlikelidir ve acilen tedavi edilmelidir.
Sıcak çarpmasından tarihte sporcu ölümleri yaşanmıştır. Yani ısı bozukluklarını önlemek için gereği yapılmalıdır ve sporcunun böyle bir aşamaya hiçbir zaman getirilmemesi gerekiyor. Sporcu su ve tuz dengesini korumakta kendisi sorumlu olmalıdır ve bu anlamda bilinçli olmalıdır.
Mayıs 1983’de Paris Maratonu’nda ısı çarpmasından çok sayıda atlet rahatsızlanmıştır. 3 sporcu da ölmüştür.
Doha’da düzenlenen 2019 Dünya Atletizm Şampiyonası’nda, ısı çarpmasından ötürü Türk atletlerin birkaçı yarışı terk etmek zorunda kalmıştır. Isı çarpması yaşayan sporcu kısa sürede soğutulmalıdır. Soğuk duş veya soğuk havuza konur. Soğuk su uygulamak o an için mümkün değilse giysileri çıkarılarak, buz torbaları enseye, boyuna, el ve ayak bileklerine ve diz arkasına konur ve en yakın hastaneye transferi gerçekleştirilir.
Sıcak çarpmasına karşı eğitmenlerin, antrenörlerin ve sporcuların yeterli düzeyde eğitim almaları gerekmektedir. Yapılan spor çeşidine göre, havanın sıcaklığı ve nemine dikkat edilmelidir. Yaz aylarında futbol, atletizm, bisiklet, maraton koşucularının su ve tuz dengelerine özellikle ihtimam gösterip, önlem almalıdırlar.
Su sporlarında 25-30 derece arası su sıcaklığı performans için idealdir. Yağ oranı yüksek kişiler, yağ oranı düşük kişilere kıyasla soğuk suda daha yüksek egzersiz performansına sahiptir. Derialtı yağının aynı zamanda vücut ısısını artıcı özelliği vardır. Kaybedilen veya elimine edilen terleme, dışkı, idrar, nefes her suyun eksikliği önemli hücresel sıkıntıya yol açmakta ve yerine konmalıdır.
Sporcular, sedanter bireyler, hareketli bireyler için insan vücudu normal fonksiyonlarını devam ettirebilmek için suya ihtiyaç duyar. Vücudumuz aldığınız su miktarından fazlasını kaybederse dehidrasyon ortaya çıkar. Dehidre olmamamız için bilhassa yaz aylarında aktivitemize bağlı özel içecekler ve saf su içmemiz ve su kültürümüzü geliştirmemiz gerekmektedir.
Her bir bireyin su ihtiyacı birbirinden farklıdır. Yani günde “3 litre su için” dememiz uygun yaklaşım değildir. Su içimi bireyseldir, özeldir, kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Kendinizi tanıyın!
Sıcak aylara girdiğimiz şu günlerde, suyunuzu alkali yapıp içebilirsiniz. Örnek bir alkali basit su tarifini hemen not düşüyorum: 2 litre suya 1 yemek kaşığı karbonat karıştırıp içiyoruz. Su ve sporla kalın…