XII. yy da yaşamış Endülüs 'lü Arap Filozofu İbni Tufeyl insanların, dıştan hiç bilgi almadan sadece kendi kafalarıyla doğanın gizemini bulup çıkaracaklarına inanır.
İbni Tufeyl düşüncesini daha yaygın bir hale getirmek için 'Hayy Bin Yezkan' adında bir roman yazmıştır.
İbni Tufeyl ' in romanı XIV yy’da İbranice, XV yy’da Latince’ye kazandırılmıştır.
1708 yılında da ' İnsan aklının geliştirilmesi ' adıyla İngilizce’ye, daha sonra da Fransızca’ya çevrilmiştir.
Bugün Türkçe olarak ta raflarda yerini almaktadır. Ne kadar okunuyor, biliniyor mu , bilmiyorum.
Robinson Cruise’yi yazan Daniel Defoe okumuştur. Orada Cuma’nın serencamını dile getirmiş ve bu kitap üstüne bir çok tahlil yapılmıştır.
Bu tahlillerden birini de dünyaca ünlü sosyolog Prof. Dr. Şerif Mardin ' de görürüz.
Yani diyeceğim o ki insan aklı ile bir çok şeyi fark edip anlar. Bu istidat ona verilmiştir.
'Mahur Beste' nin yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar yine 'Mahur Beste' de 'Bence ne şark, ne şu , ne bu vardır; etrafımızda gördüğümüz hayat vardır. Bizi yapan bu hayattır. '
Daima değişen, değiştikçe de bizi değiştiren birşeydir.
Bir başka yazımızda uzun bir şekilde toplumsal değişimi ve habitus konusunu ele almış bu konuyu irdelemeye çalışmıştık.
Toplumsal değişme ile birlikte insanoğlunun tutum ve alışkanlıkları da değişiyor. Bir başka yaşama tarzı kaim oluyor.
Sanayi devrimiyle birlikte kurulan fabrikalarda çalışacak işgücüyle birlikte çocuk ve kadınları işyeri ve fabrikalarda görüyoruz. Bununla birlikte bu yaşam tarzında kadın hakları , işçi hakları vs. gibi kavramlar gündeme gelir. Artık yaşam tarzı değişmiştir. Sabah erken saatlerde iş yerlerine , fabrikalara giden işçiler belli saatlerde üretim için ter dökmek, çalışmak zorundadırlar.
Bu konu çok su götürür.
Korona ile birlikte alınan tedbirler insanın hayatı çok büyük ölçüde bir başka şekil aldı. Bir çok kısıtlamalara gidildi. Bu kısıtlamalar bir çok insanı, uzmanı evde bilgisayar başında çalışma gibi bir forma itti.
Bu evde çalışma verimli olur mu? İşbirliğine ve bu sayede daha güzel şeylerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir mi?
Görüyoruz ki daha az işçi çalıştırılacak, robotik bir düzlem, kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin çalışma dünyasına yeni bir yol haritası sunacak.
Tıpta doktorların inanılmaz becerisi yeniliklere gebe mi?
Bazı meslekler ortadan kalkacak , yeni meslekler doğacak deniyor.
İşbirliği ve dayanışma duyguları yoğunlaşacak, artacak mı? Hayata ve insan hayatına saygıyı daha çok mu kale alacağız.
İzolasyon ve karantina bizi yalnız yaşamaya da alıştıracak mı? Bu bir ihtiyaç olarak gözükecek mi?
Alış veriş, ev ihtiyaçları artık internet aracılığıyla mı yapılacak? Artık bir çok kimse özellikle büyük kentlerde internet yoluyla alış veriş yapıyor. Bunlar reklamlar yoluyla özendiriliyor, teşvik ediliyor.
Azla yetinme, ihtiyacın kadar şeye sahip ol yolunda konuşmalar var.
Gel de al , paket servis kalıcı olur mu? Bütün bunlar insanların yaşama pratiklerini, alışkanlıklarını etkileyecek, dönüştürecek gibi gözüküyor.
Dijital dünya, robotlar ve yapay zeka hayata hakim olmuş gibi. Bu sahadaki gelişmeler ve hayatın birçok yanında kullanılmış olması, düşünceyi etkilemesi , yaşlı insanların bakımında robotların yer alması , dijital para hayatın değişmesi koridorundaki önemli işaretler, belgitlerdir.
Bunlarla birlikte yeni kurallar, toplu hayatı giriftlikten , karmaşıklıktan uzak kılacak, hayatı kolaylaştıracak şeyler gelecektir.
Bir süredir fituristler, sosyologlar , siyaset bilimciler dünya düzeninin de değişeceğini söylüyorlar.
Hayatın en önemli belirtilerinin biri harekettir.
Harekette değişmeye namzettir. Değişmeyen herşey bir yere kadar hayatta kalır, sonra çürür.
Göçlerle ileri sürülen bazı şeyler vardır.
Medeniyetler savaşı dendi ( Huntington) ticaret savaşı aldı başını gidiyor. Bu hengame içinde dünya düzeni de bir yerde durulacak ve bir yere oturacaktır.
Nasıl ki bir akarsu deli dolu akıyor, sağa sola çarpıp orayı burayı yıkıyor, en sonunda duruluyorsa, öyle.
HAYATLA KAVGA EDİLMEZ.
HAYAT BİZE YENI ŞEYLER SÖYLEYECEK.
Geçirdiğimiz korona günlerinde tespit edilen şeylerle bir takım soru ve verileri dikkate almazsak, yaşayacağımız hayat bizi zora ve sıkıntıya sokabilir.