KURUMSALLAŞMA (111)

Hep sözünü etiğim ve sürecini izah etmeye çalıştığım kurumsallaşma aşamasında işlerin değerlenmesi ve buna çalışanların adaptasyonu her zaman kolay olmamaktadır.
İş değerlemeleri bazen, hatta çoğu zaman terfi düzenlerini ve sistemlerini değiştirmekte ve çalışanlar arasında sorunlar yaratmaktadır. Bunun en büyük nedeni çalışanların gelecek ile ilgili planlarının ve terfi basamakları ile ilgili beklentilerinin değişmesi ve sonuçta ilerleme ümitlerinin etkilenmesine sebep olunmasıdır.
Bazen bir işçi birkaç lira fazla getirecek bir işe hazırlanabilmek için uzun yıllar emek vermektedir. Sonra bir iş değerlendirmesi yapılarak kendisine eski ücretindeki basamak verilir. Çalışan açısından hayal kırıklığı tam da burada başlar. Kendisini hazırladığı ve beklediği yıllar sıfıra indirilmiştir. Bu saatten sonra işçi bir sonraki terfi fırsatına daha temkinli hatta duyarsız davranma eğilimine girecektir.
Aslında iş değerleme ve terfi (ilerleme) basamakları birbirleri ile çok yakından ilgilidir ve birbirlerini etkilemektedir. İş değerlemesi ile iş yapısı planlanırken çalışanların bu yapı içindeki dağılımı ve başarısı iyi bir planlama ile mümkün olacaktır.
Diğer bir sorunda: çalışanların bilinen iş unvan ve tanımlarını bilinmeyen unvanlara dönüştüren değişimlere karşı olan dirençleridir.
Örneğin bir işletmedeki çuvalları ambara istiflemede görevli bir çalışana “çuval taşıyıcısı” unvanının verilmesi onu hoşnut etmekten uzaktır. Çünkü aşağılandığını düşünerek moral ve motivasyonunda kayıplar yaşayacaktır.
Yönetimler işleri ve unvanları belirlerken bunların toplumsal yöresel ve işletme içi algılarını da dikkate alarak düzenleme yapmak zorunluluğundadır.
İş ilişkileri ve iş değerleri zaman içeresinde işletme ve süreçlerin akışına bağlı olarak değişme eğilimindedir. Bu nedenle iş değerleme planlarını da düzenli bir biçimde gözden geçirmek gününü şartlarına bağlı olarak yöntemlere başvurmak gerekecektir.
Yönetimlerin bir hatası –ki bunu belirtmekte yarar var- bazen uygulanan bir plan yerleştikten sonra otomatik olarak kendi kendini devam ettireceği şeklinde yanlış bir kanaat sahibi olurlar. Bu durum bir hatadır. İş değerlendirme planları ne kadar özenle hazırlanırsa hazırlansın sadece inşaatın temelleridir yeni katlara odalara ve duvarlara ihtiyaç duyulacaktır. Bu nedenle düzenli aralıklarla gözden geçirilmeli ve gerektiğinde reorganize edilmelidir.
İş değerlemede hiçbir aşama rutin değildir olamazda ve hiçbir kurumsal modellemede iş değerlendirmeleri insan yapısı gereği sabit kalamaz
Ancak sorunların var olması biçimsel iş değerleme planlarının kullanımından vaz geçilmesine neden olmamalıdır. İşletmedeki tüm işler sürekli değerlendirilmeli ve planlanmalıdır.
Sonuç olarak işletmelerde iş değerlemesi yapılırken önemli olan yöneticilerin icraatlarında işletme içi sorunlar kadar beşeri sorun ve faktörleri de dikkate alan bir yapılanma sürecini belirlemeleridir. Dikkatli bir analiz ve çözümleme ile birçok sorunun halledildiği unutulmamalıdır.