Edebiyat öğretmeni Ömer Özcan’ın “Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah” adlı kitabı en önemli kaynak kitaplarımdandır. Hiciv ve mizah seviyorsanız İnkılap
Kitapevi yayınlarından olan bu kitabı mutlaka okumanızı öneririm.
Türk edebiyatı hiciv ve mizah örnekleriyle doludur. Hiciv (taşlama, yergi) iğneler, mizah güldürür. Hiciv ve mizahın kökleri birdir.
“Mizah da, hiciv de güçsüzün güçlüden öç alışıdır.” der, ozan Hasan Hüseyin.
Hicvin içinde, alay, yergi, taşlama, iğneleme, mizahın içinde komiklik, şaka, hoşgörü ve bilgelik vardır. Önceleri Tanrı’ya, Allah’a ve feleğe yöneltilen eleştiri okları, zamanla Emirlere Sultanlara, Padişahlara, din adamlarına, zorbalara ve siyaset adamlarına yöneltilmiştir.
Daha Allah ile cihan yok iken, / Biz O’nu var edip ilan eyledik,
Hakk’a layık hiçbir mekân yok iken / Hanemize aldık mihman eyledik…
Mihman= Konuk (Vahdetname-Harâbi)
*
Kızlar kirli sakal seviyor diye ortalığı El Kaide’ye çevirdiniz gençler. Yapmayın!
*
Ben Ademden evvel çok geldim gittim,
Yağmur olup yağdım ot olup bittim,
Bülbül olup firdevs bağında öttüm, (Firdevs=Cennette bir bağ)
Bir zaman gül için har'a düş oldum…(Har=Diken) (Sıtkı Baba/Aşık Pervane)
*
Sekiz takla atan otomobilin kara kutusu açıldı. İşte son sözler.
“Necati seninle konuşurken yüzüme bakkkk!!!
*
Denizleri yarattın sen kapaksız, / Suları yürüttün elsiz ayaksız,
Yerleri temelsiz, göğü dayanaksız, / Durdurursun acep, iskâncı mısın ?
(Azmi Baba )
*
Bir erkeğin en lezzetli yeri başının etidir. Milyonlarca kadın yanılıyor olamaz.
*
Bir kişinin eli darlığa düşse, / Varıp onun halin kimse sormuyor.
Sonradan da eli varlığa yetse, / Onun bildiğini alem bilmiyor…
(Pir Sultan Abdal)
*
Mutlu bir ilişkinin sırrı, harbiden sır… Kimse bilmiyor!
*
Mahsuni Şerif’im gayri gam yemem, / Ondan ötesini kimseye demem,
Ufak vücuduma kefen istemem, / Varsa insanlıkla sararlar beni…
(Mahsuni Şerif)
*
Bir kadına “İşim var” deyip, ne işiniz olduğunu söylemezseniz, tebrikler.
Artık bir işiniz daha var.
*
Büyüdüm, küçüldüm hiç fark etmedi, / Zamanla güreştim gücüm yetmedi..
Eli tutan toprak beni tutmadı, / Tenli, tensiz, dinli dinsiz benimdir…
(Sefil Selimi)
*
Biraz önce 2 saattir susmayan Whatsapp grubuna, “arkadaşlar paraya ihtiyacım var, içinizde borç verebilecek biri var mı?” diye yazdım. Gruptan 15 dakikadır ses yok!
*
Mi’racı anlatma eşek değilim, / Bildiğin kadar da melek değilim,
Günahkar insanım ödlek değilim / Bu ağır gövdeyle uçamam hocam…
(Rıza Tevfik Bölükbaşı)
*
Kadınlar 3 şeye “hayır” diyemez. Ev, araba, para, ayakkabı, çanta, parfüm, yemek, çikolata, çiçek, makyaj malzemesi… Yok lan, 3 değilmiş!
*
Feminist kadınların şahı “Dünyanın bütün kadınlarına sesleniyorum. Mutlaka evlenin. Erkekler cezasız kalmamalıdır.” diyerek Ademoğullarına savaş açmış.
*
Aşk beni arif etti, / İnceltti zarif etti,
Ben aşkı bilmezdim / Aşk beni tarif etti…(Mevlana)
*
Bir karikatürde, adam cehennemin kapısında beklerken Zebani, “Normal koşullarda senin cehenneme gitmen gerekiyor ama asrın lideri döneminde 21 yıl yaşayabildiğin için cezanı çektiğini kabul ederek seni cennete göndererek ödüllendiriyoruz.” diyor.
*
Ben de bir zamanlar Süleyman idim / Kurda, kuşa, dağa hükümran idim,
Sanmayın, Sultan Süleyman idim / Tersanede körükçü Süleyman idim…
(Körükçü Süleyman)
*
Pandemi sonrası medya ve televizyonlarda millet delicesine yemeye, içmeye ve gezmeye özendirilmeye başladı. Sanki bütün herkese doktorlar “6 aylık ömrünüz kaldı” demişçesine millet delice alışveriş yapıyor, yiyor, içiyor ve geziyor.
*
Rubainin babası Ömer Hayyam üstadı sevgi, saygı ve rahmetle anıyorum.
Ömer Hayyam rubaiye can vermiş, yaşıyor,
Hikmetli sözleriyle çağları aşmış, taşıyor,
Bir ömürde bin yıl yaşamış gibi Hayyam,
Hayata hikmet katıp, felsefeyle anlatıyor… (Mehmet Özata)
23 Ağustos 2023 / Yalıkavak