Konuşmak, yüce Allah’ın insanoğluna verdiği nimetlerin en yücelerinden birisidir. Bunu anlamak için kendimizi kekeme veya ahraz (dilsiz) kardeşlerimizin yerine koyarak empati yapmalıyız ki, bu nemitin kadrini bilelim. Bu konuda söylenecek çok söz vardır. Bir sözün kötüsünden değil, en güzelinden bahsedeceğiz.
Sözlerin en güzeli mutlak ve kesin Allah kelamıdır. Allah kelamının başı ise Besmeledir ki, her hayırlı işe onunla başlanılır. Biz de öyle yapıp “Kovulmuş şeytanın şerrinden sana sığınırız. Esirgeyen ve bağışlayan Allah’ın adı ile başlarız.”
Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’inde Furgani hakiminde “İnsanları Allah’a çağıran, iyi iş yapan ve ben müslümanım diyenden daha güzel kim vardır” (Fussilet 19) ve yine Bakara 263. ayette; “Güzel söz ve bağışlama (araya girip güzel sözle ara bulma) insanı inciten sadakadan daha hayırlıdır” ve “Sizden hayıra çağıran, iyiliği öğütleyen, kötülüklerden men eden bir topluluk daima bulunsun” Ali İmran 104.
R.SAV. de, insanlara verecek birşeyiniz yoksa, güzel sözünüz de mi yok, hiç olmazsa güleryüz ve tatlı sözle gönül alınız” buyurmuştu. Atalarımız da; “balın yoksa tatlı dilin de mi yok” demişlerdir.
Şimdi bu tavsiyeler üzerine aşağıda arzedeceğim “GÜZEL SÖZLER MANZUMESİ”ni bu anlayışla okumalı, anlamalı, düşünmeli ve uygulamalıyız ki sözümüzün hakkını verebilelim. Bu nimete şükretmiş olalım. Su sözler genelde ya bir ayet, hadisi şerif olur veya ayet ve hadislerin yorumu olabilir. En azından kelamı kibar (büyüklerin sözü) veya atasözü veya deyim veya bilge bir ağızdan çıkmış tecrübeye dayanan asil sözlerdir:
-Dünyada sevmenin sevilmenin belgesi, ahirette cennetin tapusu cömertliktir.
-Devamlı oruç tutan hiç yemeyen ve yedirmeyen cimriden, devamlı yiyen ve yediren cömert kişi daha hayırlıdır.
-Günahkar cömert, cimri abit (devamlı nafile ibadet eden) daha hayırlıdır.
-Cimriden evliya, cömertten eşkiya olmaz.
-Cömertlik yüce Allah’ın en büyük sıfatıdır. Bu sıfatı taşıyan mümin cennete ilk girenlerdir.
-Cennetin kapısını cömertler açar.
-Rüya; hayalin kardeşidir. Bu dünya bir rüya gibidir. Ölümle son bulacaktır.
-Hırs ve tamah bitmeyen bir ihtirasla dünyaya bağlananlar, deniz suyu içenere benzer. İçtikçe susuzluğu artar.
-Açgözlünün gözünü bir avuç toprak örter. (Duyurulur)
-Dünya ile ahiret iki hanımı olan er kişiye benzer. Birisine meyledersen öbürünü darıltırsın, onun için iki eşi olan erkeklerin evi küskünler yuvasıdır.
-Günahın ne sekri (sarhoş edici özelliği, alkol) ve ne de kokusu vardır. Öyle olsaydı ortalıkta ayık kimse kalmaz, ortalığı pis kokular sarardı.
-İnsanların işledikleri gizli günahlar ayan olsaydı, insanlar birbirlerinden nefret eder, kimse kimseye selam vermezdi. Cenazelere kimse gitmezdi.
-Dünya haşeri, eğitimsiz ata benzer. Eğitilirse sahibini selametle ahirete ulaştırır.
-Dünyada en keskin kılıç zalime karşı mazlumun bedduası, masuma karşı herkesin duasıdır.
-Vereseye çok mal bırakan varisin mirasçıları onu çabuk unutur. Çünkü mal derdine düşerler.
-Ümmetimin en hayırlısı, zenginleştikçe paylaşan, şükrünü artıran, fakirleştikçe çalışan ve sabrını artıranlardır. (Hz. Muhammed SAV)
-Cahilin hatası cahili, alimin hatası alemi yıkar.
-Ecelin gelmeden muhkem tut işi. Elleri boş gitmez ölürken kişi.
-Nush ile (öğütle) olmayanını etmeli tekdir azarlama, tekdir ile de uslanmayanın hakkı kötektir cezadır.
-Elde altın bileziktir sanat, ki verir ehline hayatta rahat.
-İbrik ile leğen aynı madenden iken, birinde su pak, birinde na pak.
-Kim dünyadan göçmeden dünyada bırakmışsa bir eser dünya senin olsa yerinde yeller eser.
-İyilik getiren yalan, fitne çıkaran doğrudan hayırlıdır.
-Sükut ayıp örten perdedir. Söz gümüşse, sükut altındır. (Yerine ve zamanına göredir)
-Gerçek dost postunudostuna feda edendir.
-Yarasa kuşu ışığı görmüyorsa güneşin günahı ne?
-ihanet korkakların işidir. Senden korkmayandan değil, senden korkanlardan kork.
-Aşıkın sabrı, müsrifin malı olmaz. Çünkü kalburda su durmaz.
-Hazine askerden esirgenirse asker de kılıcını esirger.
-Yalancının dili, hesabı yanlış yapanın eli titrer.
-Doğru yoldan yolcu kaybolmaz.
-Denizde sayısız nimetler vardır. Ama kara daha selamettir.
-Sabır şifası çok acısı çok ilaç gibidir.
-Akrebin seni sokması sana olan düşmanlığından edğil, cibiliyeti, kabiliyeti yaratılışındandır.
-Siyah teni beyazlaştırmak için sabunla yıkamak, taşa tohum ekmeye benzer.
-Boya demire süs verir ama onu temizlemez. Demirin pasını ancak ateş giderir.
-Günahın suyu tevbedir. Tevbe ile temizlenmeyen günah kirini cehennem temizler.
-Lokman hekime sormuşlar; Edebi kimden öğrendin? Edepsizden.
-Dünya dolusu günahın olsa ulu Allah bağışlar ama ufak bir suçtan dolayı halkın dilinden kurtulamazsın.
-Kılıncın gideremediği düşmanlığı iyilikler giderir.
-Düşman seni taş ile sen düşmanı aş ile yenersin.
-Dostunun ikazına darılan kişi bulanık suya atılan taş gibidir. Çabucak bulanır. Oysa gerçek dost olsaydı, denize atılan taş gibi olacaktı. Çünkü taş denizi bulatmaz.
-Yemek yaşamak içindir. Yoksa sırf yemek için yaşamak değildir. Az yersen yemek seni yaşatır. Çok yersen yemek seni yer.
-Derdini açma dertsize. Asla el açma namerde. Yaralı aslan mağarada açlıktan ölür de köpeğin artığını yemez.
-Allah herkese layık olanı verir. Seni senden iyi bilir.
-Kuşun bir danesi, kurdun hazırda bir danası yokken açlıktan ölmez.
-Ölü dirilse de mirasçıların hallerini görebilseydi, kahrından yine ölürdü.
-Kırk ayağın, elli elin olsa ölümden kaçış yok. Baksana adam kırk ayağı öldürmüş.
-Güzellik göze, bakışa göredir. Kara Leyla, Mecnun’a nur görünür.
-Öfke, en haklı insanı haksız yapar.
-Altmış kişi bir masada yemek yer de, iki köpek bir kemiği paylaşamaz.
-İnsanın midesi değil, gözü doymalı.
-Kötülük görmek isteyen göz, hüneri görmez.
-Bütün taşlar altın olsaydı, altının pul kadar değeri olmazdı. Her gece Kadir olsaydı, Kadir gecesinin değeri olmazdı.
-Mide derdi olmasaydı, hiçbir av, avcıya yem olmazdı.
-Yıkmak kolay, yapmak zor.
-Yakmak kolay, söndürmek zor.
-Amelsiz alim, meyvesiz ağaç gibidir.
-Görmeyen göze ışığın faydası olmaz.
-Perdesi örtülü odaya ışık girmez.
-İlim maldan üstündür. Çünkü malı insan korur. İnsanı bilgi.
-Aklın rızka tesiri vardır ama her akıllı zengin olamaz. Eğer öyle olsaydı akılsızlar aç kalırdı. Çünkü akıldan yoksun olan hayvanlar açlıktan ölürdü.
-Huy bedene, mızrak çuvala sığmaz.
-Gençlikte öğrenilen bilgi buza yazı yazmaya benzer.
-Güzel söz dilin, güzel yazı elin süsüdür.
-Sual, soru ilimin yarısı, ekzersiz kuyunun kovasıdır.
-Bir değil, bin ömür olsa ilmin sonu, emel-arzuların nihayetine erişilmez. 950 sene ömür süren Hz. Nuh’a sormuşlar. Ömürden haber ver. Bu sabah güneş doğdu, akşam battı. Ömrünü boşa geçirme demiştir.
-Mirasın çokluğu ölünün tez unutulmasına sebeptir. Miras derdi ölüm derdini perdeler.
NETİCE:
Bilgi sahibi düşmanın da olsa bilgiyi ondan al. Bir insan ki hem akıllı, hem çalışkan ise onu takdir et. Çok çalışkan ama ahmak ise dikkat et. Hem tembel, hem ahmak ise onu ikaz et. Uyanmasa onu terk et. Ama yardımını kesme.