Zeytin yağlı yiyemem aman,
Basma da fistan giyemem aman.
Senin gibi cahile ,
Ben efendim diyemem aman.
*
Kapalı ev ekonomisinde insanlar tükettikleri bütün ürünleri kendisi üretirdi. Üretilen buğdayın sofraya ekmek, erişte, bulgur olarak gelmesi için geceler gündüze katılır. Tarla sürülür, nadasa bırakılır. Ekilir, biçilir. Hasat yapılır. Harman yerinde yorucu bir çalışmanın sonucunda elde edilen saman hayvanlar için, buğday yiyecek için ayrılır.
Köy evlerinde kümes hayvanlarından büyükbaş hayvanlara kadar bütün evcil hayvanlar beslenir. Yaz aylarında kışlık yiyecekler, yakacaklar hazırlanır. Kış ayları yan gelip yatma günleri değildir. Ağılda, ahırda bulunan hayvanlar beslenir. Yaz ayları için hazırlıklar yapılır.
Gün geldi, nüfus artışıyla birlikte gıda tüketimi arttı. Geleneksel üretim yetersiz kaldı. Yumurta çiftlikleri, mandıralar devlet teşvikleriyle birlikte yaygınlaştı. Üretim arttı. Kazanç arttı. Köylerde var olan geleneksel üretim, teknolojiye yenik düşmüştü.
Bilen, bilmeyen sıraya girdi. Tavuk çiftlikleri kuruldu. Kısa sürede Çorumlu yumurta üreticileri büyük başarı elde etti. Üretimde, yurt dışına yumurta satışında ülkemiz genelinde ilk sıralarda yer almaya başladı. Üreticiler, birlik oluşturdu. Aynı yıllarda birileri yut dışına yumurta satıyordu. Yumurta fiyatlarının artmaması için yurtdışından yumurta satın alanlar vardı. Aradan yıllar geçmeden çiftlikler kapanmaya başladı. Üreticiler kendi ürettikleri yumurtaları yine kendileri pazarladı. Tavuk etinin lanetlenmesi, yumurta fiyatlarının düşmesi üreticiyi perişan etti. Kuş gribinin başladığı günlerde tavuklar ağır bedeller ödedi. Çiğ tavuğun başına gelenler, pişmiş tavuğun başına gelmedi.
Pekin ördeği üretenler, devekuşu üretme çiftliği kuranlar, bıldırcın yumurtası satanlar vardı.
Süt üretimi teşvik kapsamına alındı. Yurt dışından süt inekleri alındı. Üretime başlayanlar kısa süre içinde kazançlı çıktı. Güzel günler çabuk geçermiş.
Köyümüzde yaşayan üreticilerden Sabri, süt üretimine başladı. Mandıra kurabilmek için evinin yakınlarından arsa satın aldı. Mandıra kurdu. Süt verimi yüksek Simental ineklerinden satın aldı. Aldığı teşviklerle yetinmedi. Bankalardan, Tarım Kredi kooperatiflerinden kredi çekip eline geçen paranın üzerine ekledi. Kısa sürede Sungurlu ilçesinde, köyümüzde aranılan üretici olmuştu. Yeni tarım makineleri satın alıyordu. Süt ineklerini besleyebilmek, yapay hayvan yemleri yerine doğal yem üretmek istiyordu. Yonca, fiğ gibi doğal yemler üretti. Doğal yemleri hazırlayabilmek için karma makinesi satın aldı.
Geleneklere bağlı olarak köylerde evcil hayvan yetiştiricileri topraklarını ekip biçiyordu. Toprakta üretilen ürünlerin bir kısmı hayvan yemi olarak kullanılıyordu. Hayvansal ürünler gıda olarak tüketilir. Bitki atıkları, hayvan gübresi organik gıda üretiminde kullanılır. Sonuçta atık yoktur. Çevreyi kirleten çöp yoktur.
Evcil hayvan yetiştiricileri, çiftçiler zamanla yarışır. Köyümüzde hayvancılık yapan dört üretici Afgan çoban getirdi. Onlar ilkokul mezunu cahil köylü(?) oldukları için kuralları bilmiyorlardı. Yapılan ihbar sonucunda onlara toplam yüzbinlira ceza kesildi. Çabaları sonuç vermedi. Cezaları kuzu gibi ödemek zorunda kaldılar.
Tarım ürünleri maliyetleri karşılamaz olmuştu. Üreticiler, süt yerine süt ineklerini kasaplara satmak zorunda kaldı. Banka faizleri yükselmişti.
Yaraya tuz biber ekmek diye bir deyim vardır. Üretim masrafları artıyor. Üretilen ürünler beklentileri karşılamıyor. Artan kuraklık tarımı, hayvancılığı bitirme noktasına getirdi.
Beterin beteri varmış. Zararını azaltmak için süt ineklerini satmaya başlayan Sabri yeni bir ihbarla karşılaştı. Tarım makinelerini, yetiştirdiği hayvanlarını, yağmurdan güneşten korumak için mandıraya gölgelik yapmıştı. Adı gizli tutulan ihbar sonucu çizilen projeye aykırı işlem yaptığı için ceza ödemek zorunda kalacaktı. Çözüm yolu olarak yaptığı eklentileri sökmesi gerekliydi. Sonuç belli: yağmur yağdığı zaman; yaz aylarında sıcakların arttığı günlerde inekler zor durumda. Tarım makineleri, traktörü çürümeye terk edildi. Sekiz yıl önce ikiyüzbin lira para harcadığı mandıra atıl durumda.
Umutlar bahara kaldı. Haziran ayında hasat başlayacak. Elde edilecek gelir, üretim masraflarının ne kadarını karşılar? Banka faizlerinin ne kadarını öder?
Zeytinyağlı yemek yiyemeyen, basma fistanı giyemeyen, giydiremeyen cahillerin(?) işleri kolay değil.