AHLAK
Din, iman ve İslam konusu sanırım anlaşılmıştır. Şimdi bu yazı dizisinin son kısmı olan Ahlak konusunu anlatalım:
*
Din, İman, İslam ve Ahlak konulu yazı dizimizin son kısmı Ahlak veya İslam Ahlakıdır. Her dinin, her inananın, her toplumun, her milletin bir ahlak anlayışı vardır. Genelde ahlaki kurallar insanlığın müşterek kültürüdür. Bütün farklı anlayışlara rağmen özünde ahlak anlayışı hemen hemen aynıdır. Ancak İslam’ın ahlak anlayışı daha kapsamlı ve kapsayıcı, dini esasların özellikle değişmez, değiştirilemez olan Hz. Kur’an’ın öğretileri ve Hz. Muhammed SAV.in yaşantısı ile güçlendirilmiş, fertlerin ve toplumların kurtuluş reçeteleridir.
Genelde ahlaki kuralları herkes bilir. Saygı, sevgi, barış, hoşgörü, bölüşüm, paylaşım, sempati, empati gibi esasları bilmeyen yoktur. Öteleme, iteleme, ayrıştırma, farklılaştırma, senci-benci gibi hallerin de kötülüğünü herkes bilir. Yalan, dedikodu, iftira, haksızlık, adaletsizlik, hırsızlık, dolandırıcılık, kandırma vs bunlar ve binlerce kötü huy ahlakın konusudur. Bunların kötülüğünü bilmeyen yoktur.
Onun için din, iman, İslam bir sofranın yemekleri ise, ahlak da o sofranın kaymaklı ekmek kadayıfı gibidir. Fakat bir sofrada kaymaklı tatlı olmasa da olabilir. Ancak toplumda ahlak olmazsa asla olamaz. Çünkü o topluma kötülükler hakim, iyilikler mahkum olur. O zaman toplumu mutlu eden huzur ortadan kalkar. Bedenden ruhun çıkmasıyla vücudun ölmesi ne ise, bir topluma ahlaki zaafların hakimiyeti sonucu huzurun ölmesi de odur. Biz bunları İslami ve insani ahlakı kastederek anlatıyoruz.
Şimdi ahlak konusunun tahliline geçelim:
Ahlak nedir?
Aziz okuyucularım; bu önemli ve araştırma mahsulü olan eski dillerde yazılmış konu ile ilgili bilgileri genel anlamda günümüz Türkçesine kelimelerin asılları ile sunularak ve bir Müslüman, bir insan için olmazsa olmaz dini bilgileri içeren bu yazı dizimizi başından beri izlemiş, okumuş olan siz kıymetli okuyucularım, şunu görecek ve bileceklerdir: Konunun başında Din, İman, İslam ve Ahlak nedir ile başlanmış, yüce İslam dininin itikat, ibadet, ahlak olarak kısımları olduğu anlatılmış ve bunlardan din, iman ve İslam açıklanmış, şimdi ise dinin muamelat, yani ahlak bölümüne sıra gelmiştir.
Ahlak ve özellikle İslam ahlakı hakkında binlerce kitap yazılmış, sahası çok geniş olan bir konudur. Biz burada bunun özünü ve mesajını vermeye çalışacağız. Din sadece kuru bir inançtan ibaret değildir. Önemli olan dinin umdelerini, kurallarını uygulamaktır. Amelsiz din, tabiri caizse meyvesiz ağaç gibidir. Elbette ki meyvesi de olmasa bile ağaç yine de değerlidir. Dalı budağı, ağacı, yaprağı, gölgesi, oksijeni vardır. Ancak en mükemmel ağaç bunlarla beraber meyvesinin olması esas ve ana amaçtır. İşte din de öyledir. Amel ve ahlak ağaçta meyve ne ise dinde de odur. Yani şunu diyebiliriz ki, dinden ana maksat ahlaktır. Veyahut ibadetler Allah’ın emri olduğu için yapılır, ibadetlerin amacı ise insanı kamil, olgun yapmaktır. Olgun insan yüksek ahlaki değerlere sahip olan insan demektir. Eğer bir inanç sistemi bu amacı temin edemiyorsa, o inanç faydasızdır.
“Buistü leütemmimel ahlak” yani, bundan dolayıdır ki, R.SAV. “Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim” buyurmuştur.
Ahlakın sözlük anlamı; Hulk=Arapça olan yaratılış, huy kelimesinin çoğuludur. “Bir toplumun içinde yaşadıkları insanların benimsedikleri ve uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kurallarıdır.”
Türk Dil Kurumu sözlük, Ahlak md. Cilt 1, sh. 30, Milliyet yayınları 1992. “Din ve ahlak eğitimi devletin gözetim ve denetimi altında yapılır” Anayasa md.si
ki, ahlak, huy, iyi veya kötü huy, iyi ahlak=iyi huy, kötü ahlak=kötü huy demektir. “Huyum kurusun bu kötü işten kurtulamıyorum” gibi insanda kökleşmiş bir meleke haline gelmişse, iyi huy ise olsun varsın ama kötü huy ise çaresine bak demektir. Kötü ahlakın kaynağı nefis (insanın kötü arzularıdır ki, nefis devamlı kötülüğü emreder. –Ayet Yusuf suresi 54) İyi ahlak ruhu besler ve terbiye eder, olgunlaştırır. Kötü ahlak ise insanı yozlaştırır, azgınlaştırır.
(SÜRECEK)