-2-
Bu iki özellik de Mustafa Kemal’de yoktur. Oturumu yöneten İkinci Reis Vekili Halide Edip’in eşi Dr. Adnan Adıvar öneriyi hemen komisyona göndermeye çalışırken, Mustafa Kemal kürsüye çıkarak çok sert bir konuşma yapar ve şöyle der:
“Bu kanun tasarısı, doğrudan doğruya, benim şahsımı vatandaşlık haklarından yoksun bırakmak maksadını güdüyor. Maalesef, benim doğum yerim bugünkü sınırlar dışında kalmış bulunuyor. İkincisi, herhangi bir seçim bölgesinde beş yıl oturmuş da değilim. Fakat bu böyle ise, bunda benim en küçük bir kasıt ve kabahatim yoktur. Bunun sebebi, bütün memleketimizi, milletimizi batırıp yok etmek isteyen düşmanların işgal ve istilâ hareketlerinin kısmen önlenememiş olmasıdır.
Eğer düşmanlar maksatlarında tam bir başarıya ulaşmış olsalardı, Allah korusun, bu tasarıya imza koymuş olan efendilerin de doğum yerleri sınır dışında kalabilirdi.
Bundan başka, bu maddenin gerektirdiği şartlar bende yoksa yani beş yıl sürekli olarak bir seçim bölgesinde oturmamış isem, o da vatana yaptığım hizmetler yüzündendir.
Tahmin ediyordum ki, yabancı düşmanlar bana suikast yapmak suretiyle, beni memleket hizmetinden alıkoymaya çalışacaklardır.
Fakat hiçbir zaman hatır ve hayalime getirmezdim ki, yüce Meclis'te iki üç kişi bile olsa, aynı zihniyette kimseler bulunabilsin.
Bu bakımdan ben anlamak istiyorum: Bu efendiler, gerçekten kendi seçim bölgelerinin duygu ve düşüncelerini mi aksettiriyorlar?
Efendiler, beni vatandaşlık haklarından yoksun bırakmak yetkisi bu Efendilere nereden verilmiştir? Bu kürsüden, resmen yüce heyetinize, bu Efendilerin seçim bölgeleri halkına ve bütün millete soruyorum ve cevap istiyorum'' diyerek sinirli ve kızgın bir şekilde kürsüden iner.
Bunun üzerine önergeyi veren vekiller kürsüye çıkıp önergenin yanlış anlaşıldığını, kesinlikle Mustafa Kemal Paşa’yı hedef almadıklarını, önergenin böyle bir amacının olmadığını anlatmaya çalışsalar da artık ok yaydan çıkmıştır.
Tüm bu şartlar altında 1 Nisan 1923 tarihinde Meclis tarafından seçim kararı alınır ve 28 Haziran’da seçimler yapılır. Seçimlere katılacak Vekil listesini bizzat Mustafa Kemal hazırlar.
11 Ağustos 1923 tarihinde toplanan İkinci Meclis kesintiye uğrayan Lozan Konferansında görüşmelere tekrar başlanır. 24 Temmuz 1923 tarihinde ise Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasal ve ekonomik bağımsızlığını uluslararası alanda tescil eden Lozan Barış Antlaşması imzalanır. 9 Eylül 1923 tarihinde Halk Fırkası kurulur. 13 Ekim 1923 tarihinde çıkarılan bir yasayla Ankara, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti yapılır
Seçimlerden sonra Rauf Orbay, Başbakanlık görevinden, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa da Meclis İkinci Başkanlığından istifa eder.
Meclis İkinci Başkanlığının çok önemli bir görev ve mevki olduğunu söyleyen Mustafa Kemal, Ali Fuat Paşa’dan görevi bırakmamasını ister. Fakat Ali Fuat Paşa askerliğe dönme kararı aldığını ifade ederek bu görevi kabul etmez.
SÜRECEK